Baharın ve kardeşliğin bayramı: Nevruz

Baharın habercisi olan ve yeni gün olarak da bilinen Nevruz, Türk Cumhuriyetlerinde farklı adetlerle asırlardır kutlanıyor. Barışın simgesi Nevruz, yüz milyonlarca Türk’ün yaşadığı geniş bir coğrafyada kardeşliği simgeleyen bir bayram olarak yaşatılıyor.

İran kaynaklı bir inanışa göre Tanrı’nın evreni ve insanı yarattığı gün olarak bilinen Nevruz İran takvimine göre yılın ve baharın ilk günü, miladi takvime göre ise Mart’ın 22’sine rastlayan gün olarak biliniyor. Baharın müjdecisi Nevruz, birbirinden farklı kutlamalarla Türk halklarının kardeşliği yaşatıyor asırlardır.

Azerbaycan Nevruz’u en etkili kutlayan ülkeler arasında

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencisi Azerbaycan’lı Kamandar Agayev Bugün Nevruz’u bayram olarak en etkili kutlayan ülkelerin başında İran ve Azerbaycan’ın geldiğini belirtti.

“İlk salı rüzgâr, ikinci salı su, üçüncü salı ateş ve dördüncü salı toprak”

Agayev, “Azerbaycan’da Nevruz Şubat’ın son salı günü ve Mart’ın üçüncü haftasının salı gününe kadar geçen 4 salı günü ayrı ayrı kutlanır. İlk salı rüzgâr, ikinci salı su, üçüncü salı ateş ve dördüncü salı toprak olarak kutlanır. Azerbaycan halkı varoluşun bu 4 temel faktör üzerine kurulduğunu ve bu 4 faktörün de nevruzla en güzel şekilde kutlanması gerektiğini düşünür. Nevruzda evlere yeni eşyalar alınır, evlerin tüm pencereleri açılarak eve nevruz havası doldurulur. Ayrıca semeni buğday ve mısır yapılır ve bunlar nevruzun sembollerindendir”  diye konuştu.

Nevruz Barışın Simgesidir

“Nevruzda küsler barıştırılır, akraba ziyaretleri yapılır ve büyüklerin elleri öpülür. O gün hemen her sofrada balık levengisi olur. Koyunlar kırmızı renge boyanır, köyün gençleri bütün evleri tek tek dolaşarak para toplar. Birlik ve kardeşlik ortamı olur. Din veya millet fark etmeksizin yalan söylememek ve kavga etmemek anlayışı hakimdir ”diyen Agayev Nevruzun barışın simgesi olduğunu söyledi.

Nevruz Yılın Başlangıcını Simgeliyor

Kazak Kültürünü Tanıtma ve Yaşatma Derneği Başkanı Mustafa Kök  ise “Eski Türk topluluklarında nevruz bir aydır ve bu ayın ilk günü yani gündüz ve gecenin eşit hale geldiği gün yılbaşıdır. Nevruz’un yılın başlangıcı olarak nitelendirilmesine bu astronomik temel faktör esas olmuştur” dedi.  Kök, Kazak ülkesinde Nevruz Bayramı’nın 1926 yılına değin kutlandığını ve daha sonra bilinmeyen sebeplerle unutulduğunu dile getirerek “Cumhuriyetimizde nevruz uzun bir süreden sonra ilk olarak 1988 yılında tekrar kutlanmış ve halk bayramı olarak nitelenmeye başlamıştır. Nevruz bayramı  unutturulamayan, daima yad edilen, her zaman yeniden doğup, zamanla birlikte yenilenen ve geleceği aydınlık bayram timsalidir. Nevruz bayramının en güzel yanı halk şenliği halk düğünü ve halk eğlencesi olmasıdır” diye konuştu.

Yöresel Lezzet Nawrız Köje

Her kasabanın  her köyün  kendi imkanlarına göre bulunduğu yerde kutlama yaptığını dile getiren Kök, “Nevruzda en az yedi çeşit yiyeceğin karıştırılıp pişirilmesiyle elde edilen yöresel bir yemek olan nawrız köje yapılıp herkese dağıtılır. O gün yalnızca yemek değil, bunun yanı sıra neşeli yarışlar ve spor müsabakaları da gerçekleştirilir. Köyde ağaç dikme  faaliyetleri de yapılır “ dedi ve ekledi: “Bayram günü köylerden gelen söz üstatları her yerde atışıp, nevruz gününü methederek, halk ve toprağın şiirde birleştirdiği  arzularını  dile getirip bayramı renklendirirler. Şairler, şarkıcılar, sanatçılar, bilim adamları, sporcular ve yazarlar da bu etkinliklere katılır.”

Baharın Ruhu Okşayan Güzelliği

Kırgızistan Med Ucilişa Üniversitesi Eczacılık Fakültesi öğrencisi Timur Sharshenov ise   yılın yenilenmesi olarak kabul edilen Nevruzun haftalar öncesinden sabırsızlıkla beklendiğini söyledi. Sharshenov “Nevruz gece ve gündüzün eşitlendiği, baharın geldiği, özgürlük, sevgi ve kardeşliğin baharla birlikte canlandığı, baharın ruhu okşayan güzelliği ve toprağın canlandığı Mezopotamya’dan Kafkas’lara , Kafkaslar dan Çin seddine kadar olan bütün Türk coğrafyasında,Türk Cumhuriyetlerinde  yüzyıllardan beri coşkuyla kutlanan bir bayramdır. Nevruzun gelmesini sabırsızlıkla bekleriz” dedi.

7 kazanda 7çeşit yemek

Sharshenov “Nevruzda 7 kazanda 7çeşit yemek yapılır ve hep birlikte yenir. Yemekten sonra kızlar, gelinler öküz arabasının muhtelif yerlerine yeşil otlarla erik ağacının dallarını sararlar. Belâ ve kötülüklerden kurtulmak için çok sayıda odun ortaya yığılıp yakılır. İnsanlar bu ateşin üzerinde atlayarak kötülükleri üzerinden atar, iyiliklerin gelmesini arzular” diye konuştu.