Çağın hastalığı: Obezite

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sağlığı bozacak şekilde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanan obezite günümüzde en tehlikeli sağlık sorunları arasında gösteriliyor. Obeziteyi, hastalığa sebep olan faktörleri ve tedavi aşamasını diyetisyen Yasemin Erol ile konuştuk.

Yaşamımızı devam ettirebilmek için her gün belirli miktarda enerjiye ihtiyaç duyuyoruz. Bir günde ihtiyacımız olan enerjiden fazlasını alıyor, gittikçe hareketsizleşen yaşam biçimimizle de aldığımız enerjiyi tüketemiyoruz. Bu durum obeziteye yol açabiliyor.

 Obezite Nedir?

Latince  ‘obesus’  sözcüğünden türeyen obezite, iyi beslenmiş anlamına gelir. Obezite aşırı yağ dokusu birikimi (ideal ağırlığının yüzde yirmiden fazla olması) ve yağ hücre boyutunun genişlemesi  ya da her ikisinin kombinasyonu olmasıyla karakterize, çok nedenli bir hastalıktır. Günümüzde dünyanın birçok ülkesinde bir sağlık tehdidi haline gelen obezite, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, bütün yaş gruplarını ilgilendiren, görülme sıklığı giderek artan, sosyal ve psikolojik yönleri ile önemli bir halk sorunudur.

 Obeziteye sebep olan faktörler nelerdir?

Obezite tek başına bir hastalık değildir. Obeziteyle ilişkisi olduğu belirlenen üç yüzden farklı belirleyici gen vardır. Bu belirleyici genlerin yanı sıra birçok çevresel faktör var obeziteyi tetiklemektedir. Günlük enerji gereksiniminden daha fazla enerji alımı, obezitenin gelişiminde önemli olmakla birlikte, sadece basitçe aşırı yemenin obezitenin tek sebebi olduğunu varsaymak doğru değildir. Günümüzde şehirleşme, ekonomik gelişme ve küreselleşmenin etkisi ile yaşam biçimleri ve beslenme alışkanlıkları hızla değişmektedir. Bu durum hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde obezite gibi önemli sağlık ve beslenme sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.

 İlerleyen zamanlarda obezite kişinin başka rahatsızlıklar yaşamasına sebep olur mu?

Obezite hipertansiyon, dislipidemi, tip 2 diyabet, kalp yetmezliği, inme ve koroner arter hastalığı mortalitesi ve morbiditesi için önemli risk faktörüdür. Aşırı yağ kütlesi ile insülin direnci arasında güçlü bir bağ vardır ve ağırlık artışı diyabet riskini doğrudan etkiler. Kanseri, özellikle hormona özgü kanser türlerini  (meme, kolon, serviks, endometrium, over,  safra kesesi, böbrek, prostat) de tetikler.

 Obezite nasıl engellenir, hastalığa yakalanan bireyin tedavi süreci nasıldır?

Obezite tedavisi, yaşam boyu sürecek yeterli ve dengeli beslenme, artmış fiziksel aktivite ve davranış tedavilerini içeren bir kombinasyon tedavisidir. Obezite tedavisinde öncelikle obezitenin neden olduğu sebepler belirlenerek, sebebin çözümüne yönelik uzmanlardan destek alınması gerekir. Doktorun verdiği ilaçlar, diyetisyeninin ayarladığı doğru beslenme önerileri kişiye yol gösterici olacaktır. Yeme bozukluğunun tedavisinde, tıbbi ve diyet tedavisinin yanı sıra bireysel psikoterapi büyük önem taşıyor. Bunun dışında giderek artan cerrahi tedavi de hastalara umut ışığı oluyor. Örneğin, bariatrik cerrahi bu günlerde morbid hastalar arasında ağırlık kaybının sürdürülebilmesinde en etkili yöntem olarak görülüyor.