Samsun’daki müzeler ziyaretçilerini bekliyor

Kalkolitik çağdan demir çağına, Helenistik dönemden Doğu Roma dönemine kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapan Samsun’da müzecilik önemli yer tutuyor.

 Tarihi ve kültürel açıdan çok zengin bir şehir olan Samsun,  müzecilik gelişimi açısından da dikkat çekiyor. Genç İfade olarak bu sayımızda Samsun’daki müzelerle ilgili küçük bir derleme yaptık.

Milli Mücadele Parkı ve Açık Hava Müzesi

Milli Mücadele yıllarında Atatürk’ün Samsun’a çıktığı Bandırma Gemisi, 1999 yılında Samsun Valiliği’nin kararıyla orijinal Bandırma Vapuru’nun boyutlarına sadık kalarak tekrar inşa edildi. 2000 yılında Doğu Park’ta inşasına başlanılan müze 2003 yılında ziyarete açıldı. 35 bin metrekare alana kurulan Milli Mücadele Parkı ve Açık Hava Müzesi bünyesinde seramik rölyefler, milli mücadeleyi anlatan 10 adet bronz rölyef ve yedi figürlü milli mücadele anıtını barındırıyor. Ayrıca müzede, şehit isimlerinin yazıldığı Şehitler Yazıtı da yer alıyor. Müzede savaştan kalma toplar, torpidolar, denizaltı mayınları ve uçak savar malzemeleri de bulunuyor.

Bandırma Vapuru’nun iç kısımlarında karşımıza sergi salonu ve özel kamara çıkmakta. Sergi salonunda Atatürk’ün kıyafetleri, silahları ve birçok tablo yer alırken, Atatürk’ün daha önce kullandığı Savarona yatındaki kamarası örnek alınarak özel kamarada tefriş ediliyor. Güverte kısmındaki Şeref Kamarası’nda Atatürk ve silah arkadaşlarının balmumu heykelleri bulunuyor.

Kent Müzesi

Samsun’da gezilecek müzelerden biri de Kent Müzesi. İki ahşap ana binadan oluşan müze, 1928 yılında Samsun-Sivas Demiryolu İnşaat ve İşletme İdaresi Devlet Demiryolları lojmanı olarak inşa edildi. 2004 yılında Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz’ın talimatıyla Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı bünyesinde kent belleğinin kayıt alınmasına yönelik çalışmalara başlanıldı. Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’na ait lojmanlar ve Demirspor lokali binası 2011 yılında kamulaştırıldı ve sekiz aylık restorasyon sürecinden sonra Samsunluların geçmişiyle buluşacağı merkez olarak halka kazandırıldı.

Kent Müzesi Sanat Tarihçisi Ayhan Çırak müze hakkında yaptığı açıklamada, ”Kent müzesi 2013 yılında halkın ziyaretine açıldı. Müzede şehre ait kültürel öğeler, coğrafi yapıya ait fauna ve floralar, eğitim, sağlık, sosyal, spor, ekonomik yapısına ilişkin bilgiler ve malzemeler sergileniyor” dedi. Çırak, Kent Müze’sinin diğer müzelerden tematik ve panaromik olmasıyla ayrıldığını söyledi. Müzede sergilenen eserlerin bağışçıların desteğiyle oluşturulduğunu ve verilmekte olan eserlere hiçbir şekilde ödeme yapılmadığını da sözlerine ekleyen Çırak, “Müzenin bazı bölümleri cam yollarla birbirine bağlı. Müzenin girişi kronolojik tarih bölümüyle başlıyor, iç kısımlardaysa Samsun’da yapılan ekonomik faaliyetler anlatılıyor. Üst katta ise Samsun’a ait gelenek görenekler, sosyal hayatı yansıtan maketler, resimler ve balmumundan yapılmış heykeller bulunuyor” şeklinde konuştu.

Arkeoloji ve Etnografya Müzesi

Samsun’un tarihini ve arkeolojik yapısını içinde barındıran Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Kültür Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak hizmet veriyor. Müze 1981 yılında halkın ziyaretine açılıyor. Müzedeki arkeolojik eserler kalkalotik çağ, tunç çağı, demir çağı, klasik dönem, Helenistik dönem ve Roma dönemine, etnografik eserler ise Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait. Müzede Amisos hazinesi, mozaik ve sikkeler, etnografik teşhirin yanındaki alanda ise Oymaağaç ve Karadoğan höyüklerindeki kazılarda ortaya çıkarılan eserler sergileniyor. Müze Müdürlüğü’nün yaptığı açıklamaya göre, burada bulunan eserlerin tamamı Samsun ve ilçelerinde yapılan kazı çalışmalarından getirilmiş durumda.

Gazi Müzesi

Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığında kaldığı Mantıka Palas Otel’in müzeye çevrilmesiyle oluşturulan Gazi Müzesi, Atatürk’ün vefatından sonra kız kardeşi Makbule Hanıma devrediliyor.  Daha sonra belediye tarafından istimlâk edilerek parti binası olarak kullanılıyor. 1998 yılında tekrardan müze olarak ziyarete açılan Gazi Müzesi’nde, Atatürk’e ait yazışmalar, belgeler, kişisel ürünler yer alıyor. İki kısımdan oluşan müzenin birinci bölümünde kalkalotik dönemden Roma dönemine kadarki arkeolojik eserler sergilenirken, ikinci bölümünde ise bindallılar, peşkirler,  para ve saat keseleri, el yazması kuranlar, süs eşyaları, halı, kilimler gibi etnografik eserler yer alıyor. Müzenin bahçesinde ise Klasik, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserler mevcut.